پروتون جنتو؛ نگاهی به طراحی، عملکرد و جایگاه آن در بازار خودروی خانوادگی
پروتون جنتو، یکی از نخستین تلاش‌های جدی شرکت خودروسازی Proton مالزی برای طراحی و تولید یک خودروی مستقل و غیرکپی‌شده از مدل‌های ژاپنی یا اروپایی بود. این خودرو که نخستین بار در سال 2004 به بازار معرفی شد، نشان‌دهنده تغییری مهم در رویکرد پروتون از مونتاژ و تولید تحت لیسانس (مانند مدل‌های قدیمی بر پایه میتسوبیشی) به سوی مهندسی بومی بود.
پروتون Gen-2 در دو نسخه هاچ‌بک و سدان عرضه می‌شود و به عنوان یک گزینه اقتصادی در برابر خودروهای خانوادگی مانند فورد فوکوس، واکسهال آسترا و هیوندای i30 قرار دارد. با اینکه قیمت پایین‌تری دارد، اما طراحی و تکنولوژی آن نسبتاً قدیمی است.
خریداران می‌توانند از بین نسخه‌های مختلف این خودرو یعنی GLS، GSX و Persona یکی را انتخاب کنند. برخی مدل‌ها نیز با نشان ecoLogic ارائه می‌شوند که قابلیت کار با سوخت دوگانه (بنزین و گاز مایع LPG) را دارند. پروتون در واقع تنها شرکتی است که به‌صورت کارخانه‌ای خودرویی با سیستم دوگانه‌سوز LPG تولید می‌کند؛ که استفاده از آن نسبت به بنزین معمولی هزینه کمتری دارد.
در ادامه این مقاله از لنت استور، به بررسی دقیق‌تر جنبه‌های فنی، طراحی، عملکرد، نقاط قوت و ضعف این خودرو پرداخته می‌شود تا دیدی جامع نسبت به جایگاه واقعی پروتون جنتو در بازار به دست آید.
طراحی و ساختار
خودروی پروتون جنتو (Proton Gen-2) بر پایه پلتفرمی توسعه‌یافته با همکاری شرکت بریتانیایی لوتوس (Lotus) طراحی شده است. این مشارکت با هدف ارتقاء عملکرد دینامیکی خودرو، به‌ویژه در زمینه هندلینگ و سیستم تعلیق صورت گرفت. شرکت لوتوس که سابقه‌ای طولانی در تولید خودروهای اسپرت و تنظیم دقیق شاسی دارد، در بهینه‌سازی سیستم تعلیق و فرمان‌پذیری جنتو نقش مؤثری ایفا کرد.
با این حال، با وجود پشتوانه فنی لوتوس، عملکرد نهایی خودرو در تجربه رانندگی، انتظارات را به طور کامل برآورده نکرد. بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که ضعف‌هایی نظیر کیفیت ساخت پایین، صدای بالای موتور، عملکرد نامطلوب پیشرانه در دورهای پایین و عایق‌بندی ناکافی کابین موجب شده‌اند تا تجربه رانندگی جنتو در مقایسه با رقبای اصلی آن همچون فورد فوکوس یا هیوندای i30 در سطح پایین‌تری قرار گیرد.
در مجموع، اگرچه طراحی شاسی Gen-2 از نظر مهندسی دارای ظرفیت‌های بالایی بود، اما در فرایند تولید انبوه و به‌ویژه در نسخه‌های اولیه، کاستی‌هایی وجود داشت که بر کارایی نهایی آن تأثیر منفی گذاشت.
موتور و عملکرد
خودروی پروتون جنتو به‌طور عمده با پیشرانه‌های سری CamPro که حاصل همکاری بین شرکت پروتون و لوتوس هستند، عرضه شده است. این پیشرانه‌ها در نسخه‌های مختلف از جمله ۱.۳ و ۱.۶ لیتری چهار سیلندر خطی تولید شده‌اند و از نوع تنفس طبیعی (Naturally Aspirated) می‌باشند. نسخه ۱.۶ لیتری که رایج‌ترین مدل مورد استفاده در بازار ایران است، توان تولید حدود ۱۱۰ اسب بخار قدرت و ۱۴۸ نیوتن‌متر گشتاور را دارد.
اگرچه این موتور از نظر تئوری توان مناسبی را برای یک خودروی شهری فراهم می‌کند، اما در عمل با نقص‌هایی در منحنی گشتاور و تأخیر در پاسخ‌دهی در دورهای پایین مواجه است. نبود سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها (در نسخه‌های اولیه)، سبب شده تا شتاب‌گیری خودرو کندتر از رقبای هم‌رده‌اش باشد. در نسخه‌های ارتقاءیافته، با اضافه شدن فناوری CamPro IAFM (Intake Air-Fuel Module) تلاش شد تا عملکرد پیشرانه در دورهای میانی بهبود یابد، اما همچنان فاصله محسوسی با استانداردهای جهانی باقی ماند.
خودرو با دو نوع گیربکس دستی ۵ سرعته و گیربکس اتوماتیک ۴ سرعته ارائه شده که عملکرد هر دو گیربکس، در عین سادگی، رضایت‌بخش ولی نه چندان سریع و دقیق توصیف می‌شود.
در مجموع، گرچه پروتون جنتو از نظر مهندسی موتور، یک گام مهم در مسیر خودکفایی فنی برای پروتون محسوب می‌شود، اما در زمینه بازدهی، نرمی عملکرد، و هماهنگی موتور و گیربکس در مقایسه با رقبای ژاپنی و کره‌ای خود، در سطح پایین‌تری قرار دارد.
طراحی داخلی و راحتی
طراحی داخلی خودروی پروتون جنتو با رویکردی جوان‌پسند و مدرن در زمان عرضه انجام شده است، اما با گذشت زمان، بسیاری از المان‌های به‌کاررفته در کابین آن، از جمله فرم داشبورد و پنل‌های درب، قدیمی به نظر می‌رسند. استفاده از پلاستیک خشک و مواد ارزان‌قیمت در ساخت کابین، یکی از نکاتی است که بارها مورد انتقاد کارشناسان و کاربران قرار گرفته است. این مسئله باعث شده تا کیفیت ادراکی فضای داخلی در مقایسه با رقبای هم‌رده، ضعیف‌تر ارزیابی شود.
چیدمان ادوات کنترلی نسبتاً ساده و قابل‌فهم است، اما دقت مونتاژ و ظرافت در طراحی برخی از جزئیات، مانند دریچه‌های هوا یا کلیدهای کنترلی، پایین‌تر از حد انتظار است. صندلی‌ها از راحتی نسبی برخوردارند و در نسخه‌های مجهزتر، امکان تنظیم ارتفاع برای راننده نیز وجود دارد. با این حال، پشتی صندلی‌های عقب زاویه مناسبی ندارد و فضای پا برای سرنشینان عقب در سفرهای طولانی ممکن است محدود باشد.
از نظر امکانات رفاهی، بسته به تیپ خودرو، تجهیزاتی مانند سیستم تهویه مطبوع، سیستم صوتی با پخش CD/MP3، کلیدهای کنترل روی فرمان، و سانروف برقی در برخی نسخه‌ها دیده می‌شود. اما عدم وجود برخی امکانات پایه نظیر تنظیم برقی آینه‌ها یا نمایشگر لمسی، نشان‌دهنده فاصله این خودرو با استانداردهای روز بازار است.
در مجموع، طراحی داخلی پروتون جنتو با وجود ظاهری قابل‌قبول، به دلیل کیفیت ساخت پایین و امکانات محدود، نمی‌تواند در برابر رقبای جدیدتر رقابت نزدیکی ارائه دهد. این بخش از خودرو بیش از هر چیز نشان‌دهنده تمرکز بر کاهش هزینه تولید بوده است، نه ایجاد تجربه‌ای لوکس یا کاملاً راحت برای سرنشینان.
ایمنی و ویژگی‌های استاندارد
پروتون جنتو از نظر ایمنی، در زمان عرضه خود تلاش کرده است تا با رعایت برخی استانداردهای پایه، سطح قابل‌قبولی از حفاظت سرنشینان را فراهم کند. این خودرو به صورت استاندارد به کیسه هوای راننده و سرنشین جلو مجهز است و در برخی مدل‌ها نیز سامانه ترمز ضد قفل (ABS) به همراه توزیع الکترونیکی نیروی ترمز (EBD) ارائه شده است. با این حال، این تجهیزات در همه تیپ‌ها وجود ندارد و نسخه‌های پایه فاقد بسیاری از امکانات ایمنی پیشرفته هستند.
ساختار بدنه جنتو بر اساس تکنولوژی تقویت‌شده با نواحی جذب ضربه طراحی شده است که در برخوردهای کم تا متوسط، تا حدی از انتقال نیرو به کابین جلوگیری می‌کند. با این وجود، پروتون جنتو موفق به کسب امتیاز بالایی در آزمون‌های ایمنی موسسات بین‌المللی نشده است و سطح محافظت آن در مقایسه با خودروهای اروپایی یا ژاپنی هم‌رده، پایین‌تر ارزیابی می‌شود.
از دیگر امکانات ایمنی و رفاهی می‌توان به قفل مرکزی، سیستم ضد سرقت (Immobilizer)، کمربندهای ایمنی سه‌نقطه‌ای برای سرنشینان عقب، و مه‌شکن جلو و عقب اشاره کرد. نبود امکاناتی مانند سیستم کنترل پایداری الکترونیکی (ESP)، دوربین عقب یا سنسور پارک در اغلب نسخه‌ها، یکی از نقاط ضعف این خودرو در بازار رقابتی امروز محسوب می‌شود.
در مجموع، Proton Gen-2 در بخش ایمنی، حداقل‌های مورد نیاز را برای استفاده شهری فراهم می‌کند، اما عدم حضور سامانه‌های پیشرفته حفاظتی و فقدان آزمون‌های معتبر ایمنی در سطح جهانی، موجب می‌شود که این خودرو گزینه‌ای مناسب برای مصرف‌کنندگانی با اولویت ایمنی بالا نباشد.
مشکلات رایج
بر اساس گزارش‌های کاربران و تجربه مالکان، Proton Gen-2 با برخی ایرادات رایج مواجه است که در طول زمان و با استفاده روزمره ظاهر می‌شوند. این مشکلات عمدتاً به کیفیت ساخت، مونتاژ و قطعات مصرفی مربوط بوده و هرچند به‌طور کلی خطر جدی برای عملکرد اصلی خودرو ایجاد نمی‌کنند، اما ممکن است هزینه‌ها و نارضایتی‌هایی را برای مالک به همراه داشته باشند.
یکی از مشکلات متداول، افتادگی سپر جلو است که به دلیل شکستگی یا فرسودگی گیره‌ها و بست‌های نگهدارنده رخ می‌دهد. این نقص به‌ویژه در مناطقی با شرایط جوی متغیر یا جاده‌های ناهموار بیشتر دیده شده است.
همچنین، برخی مالکان به خرابی سوئیچ کنترل کولر اشاره کرده‌اند که منجر به اختلال در عملکرد سیستم تهویه مطبوع می‌شود. این موضوع به‌ویژه در مناطق گرمسیر می‌تواند آزاردهنده و پرهزینه باشد. از دیگر ایرادات گزارش‌شده می‌توان به نارسایی در سیستم ساعت دیجیتال یا نشانگرهای کنسول وسط اشاره کرد که گاه‌وبی‌گاه از کار می‌افتند یا به‌درستی زمان را نمایش نمی‌دهند.
نتیجه‌گیری
پروتون جنتو به عنوان یکی از نخستین تلاش‌های مستقل شرکت پروتون برای تولید خودرویی خانوادگی با طراحی و مهندسی داخلی، تجربه‌ای ارزشمند در تاریخ صنعت خودروسازی مالزی به شمار می‌رود. همکاری با شرکت لوتوس در بخش شاسی و سیستم تعلیق، طراحی نسبتاً مدرن بدنه و قیمت رقابتی از جمله نقاط قوت این خودرو در زمان عرضه بودند.
با این حال، ضعف‌هایی چون کیفیت پایین متریال داخلی، عملکرد نه‌چندان مطلوب پیشرانه در مقایسه با رقبا، کمبود امکانات ایمنی پیشرفته، و بروز برخی مشکلات فنی و مونتاژی، باعث شده‌اند که جنتو در بازارهای بین‌المللی و به‌ویژه در مقایسه با برندهای مطرح آسیایی و اروپایی، نتواند جایگاه پایداری کسب کند.
در مجموع، Proton Gen-2 گزینه‌ای قابل‌قبول برای افرادی است که به دنبال خودرویی با طراحی خاص و هزینه نگهداری نسبتاً پایین هستند، اما برای خریدارانی که اولویت آن‌ها عملکرد فنی بالا، کیفیت ساخت ممتاز و ایمنی کامل است، انتخاب‌های بهتری در این بازه قیمتی وجود دارد. ارزش خرید این خودرو تا حد زیادی به شرایط نگهداری، نسخه انتخابی، و بازار قطعات یدکی در هر کشور بستگی دارد.
برای حفظ عملکرد بهینه سیستم ترمز پروتون جنتو، استفاده از لنت ترمز اصلی و باکیفیت اهمیت بالایی دارد. در صورت قصد خرید لنت ترمز مناسب این خودرو، می‌توانید به فروشگاه‌های معتبر اینترنتی لنت استور مراجعه فرمایید که انواع لنت‌های اورجینال و سازگار با پروتون جنتو را به مشتریان خود ارائه می دهد.
